ภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์อาการเป็นแบบไหน เกิดขึ้นได้อย่างไร?

บทความโดย: seoteam seoteam วันที่อัพเดท: 2 มิถุนายน 2568

ในร่างกายมีฮอร์โมนที่สำคัญต่อร่างกายหลายชนิดและหนึ่งในนั้นคือฮอร์โมนไทรอยด์ (Thyroid Hormones) ที่ผลิตมาจากต่อมไทรอยด์ (Thyroid Glands) ในลำคอ ฮอร์โมนไทรอยด์มีบทบาทสำคัญในการดูแลระบบการทำงานต่าง ๆ ของร่างกาย ซึ่งเมื่อไหร่ที่ร่างกายไม่สามารถผลิตฮอร์โมนไทรอยด์ได้เพียงพอ จะส่งผลให้เกิดภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์ (Hypothyroid) และเกิดปัญหาต่อสุขภาพที่อันตรายตามมา 

ในบทความนี้จะพามาทำความรู้จักกับฮอร์โมนไทรอยด์ว่าคืออะไร อาการแบบไหนเป็นสัญญาณว่าไทรอยด์ต่ำ แล้วจะมีวิธีดูแลรักษาอย่างไรให้เหมาะสม เพื่อช่วยให้ทุกคนสามารถดูแลสุขภาพร่างกายได้ดียิ่งขึ้น และป้องกันปัญหาสุขภาพที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต 

สารบัญบทความ

• ฮอร์โมนไทรอยด์คืออะไร สำคัญกับสุขภาพร่างกายมากแค่ไหน?
• รู้จักภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์คืออะไร?
• ภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์ สาเหตุเกิดจากอะไร?
• ภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์ อาการเป็นแบบไหน?
• ภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์ ตรวจวินิจฉัยได้อย่างไร มีขั้นตอนอะไรบ้าง?
• ภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์ วิธีรักษาทำอย่างไรได้บ้าง?
• รู้ทันความผิดปกติของฮอร์โมนไทรอยด์ รักษาได้เร็ว ดีต่อสุขภาพร่างกาย

ฮอร์โมนไทรอยด์คืออะไร สำคัญกับสุขภาพร่างกายมากแค่ไหน?

ฮอร์โมนไทรอยด์ (Thyroid Hormone) เป็นฮอร์โมนที่ผลิตจากต่อมไทรอยด์ที่อยู่บริเวณหน้าลำคอ โดยฮอร์โมนไทรอยด์ที่ถูกผลิตออกมาจากต่อมไทรอยด์ จะแบ่งออกเป็น 2 ฮอร์โมน ได้แก่ ฮอร์โมนไทรอกซิน (Thyroxine:T4) และฮอร์โมนไตรไอโอโดไทรโอนีน (Triiodothyronine:T3) นอกจากนี้ยังมีการหลั่งฮอร์โมนในกลุ่มแคลซิโทนิน (Calcitonin) ที่มีบทบาทสำคัญในการควบคุมระดับแคลเซียมในเลือดอีกด้วย

สำหรับฮอร์โมนไทรอยด์มีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งในกระบวนการเผาผลาญพลังงานของร่างกาย เปลี่ยนอาหารที่กินให้เป็นพลังงานที่เซลล์และอวัยวะต่าง ๆ ในร่างกายใช้ในการทำงาน ไม่ว่าจะเป็นการควบคุมอัตราการเต้นของหัวใจ การเพิ่มหรือลดอุณหภูมิของร่างกาย การหดตัวของกล้ามเนื้อ การบำรุงรักษาผิวหนังและกระดูก รวมไปถึงการพัฒนาของระบบประสาทและสมอง 

รู้จักภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์คืออะไร?

ภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์ หรือ Hypothyroidism คือ ภาวะที่ต่อมไทรอยด์ไม่สามารถสร้างหรือหลั่งฮอร์โมนไทรอยด์ได้อย่างเพียงพอ ส่งผลให้กระบวนการเผาผลาญของร่างกายทำงานช้าลง อวัยวะภายในร่างกายตั้งแต่หัวใจ สมอง ไปจนถึงกล้ามเนื้อและผิวหนังทำงานผิดปกติ และส่งผลให้เกิดปัญหาสุขภาพต่าง ๆ ตามมา 

ในขณะเดียวกันเมื่อไหร่ที่ต่อมไทรอยด์ไม่สามารถสร้างฮอร์โมนไทรอยด์ได้มากพอ ต่อมใต้สมองจะเร่งสร้างฮอร์โมน TSH (Thyroid Stimulating Hormone) เพิ่มมากขึ้นเพื่อกระตุ้นให้ต่อมไทรอยด์ทำงานหนักมากขึ้นและทำให้ต่อมไทรอยด์โตในที่สุด สังเกตได้จากผู้ป่วยที่มีภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์ มักจะมีลักษณะคอพอกอย่างเห็นได้ชัด 

ภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์ สาเหตุเกิดจากอะไร?

ไฮโปไทรอยด์หรือภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์สามารถพบได้ในทุกเพศทุกวัยและเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ ไม่ว่าจะเป็น

• กรรมพันธุ์ หรือผู้ที่มีคนในครอบครัวมีประวัติเป็นโรคไทรอยด์
• ความผิดปกติตั้งแต่กำเนิด เช่น ทารกบางรายอาจเกิดมาไม่มีต่อมไทรอยด์ หรือมีต่อมไทรอยด์เพียงบางส่วน ทำให้ร่างกายไม่สามารถสร้างฮอร์โมนไทรอยด์ได้เพียงพอ
• โรคที่เกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย เช่น โรคฮาชิโมโต (Hashimoto) ที่ส่งผลให้ร่างกายผลิตแอนติบอดีที่ทำลายต่อมไทรอยด์ ทำให้ต่อมไทรอยด์อักเสบและหลั่งฮอร์โมนไทรอยด์ได้น้อยลง
• ภาวะขาดสารไอโอดีนซึ่งเป็นสารอาหารสำคัญในการผลิตฮอร์โมนไทรอยด์ เมื่อร่างกายขาดไอโอดีน จะส่งผลให้เกิดอาการไฮโปไทรอยด์ได้ 
• ผลข้างเคียงจากการรักษาโรคมะเร็งบางชนิดด้วยการให้รังสีบริเวณคอ เช่น โรคมะเร็งต่อมไทรอยด์ โรคมะเร็งต่อมน้ำเหลือง 
• ผู้ที่มีประวัติเคยผ่าตัดไทรอยด์มาก่อน ไม่ว่าจะเป็นการผ่าตัดเอาส่วนหนึ่งหรือทั้งหมดออก รวมถึงเคยเข้ารับการรักษาไทรอยด์เป็นพิษมาก่อนที่อาจส่งผลให้ต่อมไทรอยด์ผลิตฮอร์โมนลดลง
• ผลข้างเคียงจากการใช้ยาบางชนิด เช่น ยารักษาโรคเกี่ยวกับหัวใจ โรคจิตเวช โรคมะเร็ง 
• ผู้ป่วยโรคบางชนิด เช่น โรคเบาหวานชนิดที่ 1 โรคไขข้ออักเสบรูมาตอยด์
• การตั้งครรภ์ อาจทำให้เกิดภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์ได้ในช่วงหลังคลอดไปแล้วประมาณ 6 เดือน

ภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์ อาการเป็นแบบไหน?

ภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์ หรือไฮโปไทรอยด์ อาการจะค่อย ๆ เป็นค่อย ๆ ไป มักไม่มีอาการเฉียบพลัน และบางครั้งยังมีลักษณะอาการคล้ายกับโรคอื่น ๆ ที่ทำให้ผู้ป่วยสับสนได้ว่าตัวเองกำลังเผชิญอยู่กับโรคหรือภาวะความผิดปกติอะไรอยู่ โดยภาวะไทรอยด์ต่ำ จะมีอาการที่พบได้บ่อยดังนี้

• ร่างกายอ่อนเพลีย รู้สึกไม่สดชื่น เหนื่อยง่าย
• น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้นหรือลดลงอย่างรวดเร็วโดยไม่ทราบสาเหตุ
• มีอาการบวมตามจุดต่าง ๆ ของร่างกาย เช่น ใบหน้า ลำคอ ลำตัว แขน ขา
• เหงื่อออกง่ายผิดปกติ หรือรู้สึกหนาวง่าย หนาวตลอดเวลา
• นอนไม่หลับ รู้สึกกระสับกระส่าย ในทางกลับกันอาจรู้สึกง่วงตลอดเวลา
• เสียงเปลี่ยน เช่น เสียงแหบ พูดเสียงเบาลง
• ผิวพรรณแห้งกร้าน มีปัญหาผมแห้ง ผมร่วง 
• มีปัญหาเกี่ยวกับความจำ ความจำสั้น ไม่มีสมาธิ 
• รู้สึกเจ็บปวดตามข้อกระดูก มือชา เป็นตะคริวง่าย
• ท้องผูก ท้องอืด 
• ความต้องการหรือความรู้สึกทางเพศลดลง 
• มีโอกาสเป็นซึมเศร้า ฟุ้งซ่าน กระวนกระวายใจ
• หากในเด็กจะมีการเจริญเติบโตที่ช้า ตัวเตี้ยเล็ก ฟันแท้ขึ้นช้า 
• ในผู้หญิงอาจมีปัญหาประจำเดือนมาบ่อยหรือมามากผิดปกติ
• อาจคลำเจอก้อนที่ต่อมไทรอยด์ได้

จะเห็นได้ว่าไฮโปไทรอยด์ หรือ Hypothyroid อาการนั้นมีหลากหลายรูปแบบคล้ายกับโรคทั่วไป จึงจำเป็นต้องหมั่นสังเกตตัวเองอยู่เสมอและหากพบอาการผิดปกติ ควรเข้าพบแพทย์เพื่อทำการตรวจสุขภาพร่างกายและวินิจฉัยถึงสาเหตุของอาการพร้อมหาแนวทางการรักษาที่เหมาะสมต่อไป

ภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์ ตรวจวินิจฉัยได้อย่างไร มีขั้นตอนอะไรบ้าง?

เมื่อเผชิญกับอาการ Hypothyroid หรือภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์ ควรเข้าพบแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัย เพราะเป็นกระบวนการที่สำคัญเพื่อให้แน่ใจว่าอาการที่เผชิญอยู่เป็นภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์จริงหรือไม่ เพื่อที่จะได้รับการดูแลรักษาอย่างเหมาะสม โดยขั้นตอนในการตรวจวินิจฉัยภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์ มีดังนี้

• เข้ารับการซักประวัติสุขภาพและตรวจร่างกายโดยแพทย์ ซึ่งแพทย์จะมีการคลำบริเวณลำคอเพื่อตรวจความผิดปกติของต่อมไทรอยด์ว่ามีอาการบวม หรือเป็นก้อนหรือไม่ 
• เจาะเลือดเพื่อตรวจวัดระดับฮอร์โมนไทรอยด์ ได้แก่ ฮอร์โมน T3 ฮอร์โมน T4 รวมถึงฮอร์โมน TSH 
• แพทย์อาจมีการใช้เทคโนโลยีอัลตราซาวนด์ (Ultrasound) ในการตรวจประเมินลักษณะของต่อมไทรอยด์ร่วมด้วย เพื่อการวินิจฉัยภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์ที่ละเอียดมากยิ่งขึ้น

เมื่อเข้ารับการตรวจวินิจฉัยอย่างละเอียดแล้ว แพทย์จะประเมินแนวทางการรักษาที่เหมาะสมกับความรุนแรงของโรคและสภาพร่างกายของผู้ป่วยต่อไป 

ภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์ วิธีรักษาทำอย่างไรได้บ้าง?

ภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์ หรือไฮโปไทรอยด์ คือภาวะที่มีแนวทางการรักษาขึ้นอยู่กับลักษณะและความรุนแรงของอาการ รวมถึงสภาพร่างกายของผู้ป่วย ซึ่งแพทย์จะเป็นผู้พิจารณาเลือกวิธีการรักษาที่เหมาะสมกับแต่ละบุคคล โดยแนวทางการรักษาภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์ มีหลายวิธีด้วยกัน ดังนี้ 

• รักษาด้วยการรับประทานยาฮอร์โมนไทรอยด์ เช่น กลุ่มยาฮอร์โมนทดแทนเลโวไทรอกซิน (Levothyroxine) เพื่อเพิ่มปริมาณฮอร์โมนไทรอยด์ในเลือดให้เพียงพอ ซึ่งผู้ป่วยจำเป็นต้องรับประทานยาดังกล่าวตามที่แพทย์สั่งอย่างเคร่งครัดเพื่อปรับระดับฮอร์โมนไทรอยด์ให้สมดุลมากที่สุด หากละเลยหรือขาดความต่อเนื่องในการรักษา อาจเพิ่มโอกาสให้อาการของโรคกลับมารุนแรงกว่าเดิมได้ 
• รักษาด้วยการกลืนแร่ไอโอดีน ซึ่งแร่ไอโอดีนนี้จะมาในรูปแบบน้ำหรือแคปซูล โดยมักจะใช้ในกลุ่มผู้ป่วยที่มีอาการรุนแรง หรือผู้ที่เคยใช้ยาไทรอยด์ต่ำมาแล้วไม่เห็นผล 
• รักษาด้วยการผ่าตัด ซึ่งมักใช้ในกลุ่มผู้ป่วยที่มีอาการรุนแรงมาก ต่อมไทรอยด์มีขนาดใหญ่ หรือใช้ยารักษาแล้วไม่เห็นผล โดยการผ่าตัดมีทั้งรูปแบบการตัดต่อมไทรอยด์ออกบางส่วน การจี้ก้อนไทรอยด์ และการตัดต่อมไทรอยด์ออกทั้งหมด 

การรักษาภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์จะเป็นการรักษาตลอดชีวิตเพื่อรักษาสมดุลฮอร์โมน และจำเป็นต้องมีการติดตามผลกับแพทย์อย่างสม่ำเสมอ พร้อมศึกษาวิธีดูแลตัวเองเมื่อเป็นไทรอยด์ต่ำร่วมด้วย เช่น รับประทานผัก ผลไม้ หรืออาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย หมั่นออกกำลังกาย จัดการความเครียด และนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ

รู้ทันความผิดปกติของฮอร์โมนไทรอยด์ รักษาได้เร็ว ดีต่อสุขภาพร่างกาย

ฮอร์โมนไทรอยด์เป็นฮอร์โมนที่ผลิตโดยต่อมไทรอยด์ ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการควบคุมการเผาผลาญพลังงานและส่งผลต่อการทำงานของอวัยวะหรือระบบการทำงานต่าง ๆ ของร่างกาย เมื่อไหร่ที่ระดับฮอร์โมนไทรอยด์ลดลง หรือเกิดภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์ จะส่งผลกระทบต่อระบบการทำงานและสุขภาพร่างกายโดยรวม ดังนั้นการหมั่นสังเกตอาการตัวเองและเข้ารับการตรวจสุขภาพอย่างสม่ำเสมอ จะสามารถช่วยลดความเสี่ยง และได้รับการรักษาได้ทันเวลา 

สำหรับใครที่มีข้อสงสัยเกี่ยวกับฮอร์โมนไทรอยด์ หรือสนใจเข้ารับการตรวจไทรอยด์ สามารถเข้ารับบริการได้ที่โรงพยาบาลสมิติเวช ไชน่าทาวน์ เรามีทีมแพทย์ผู้เชี่ยวชาญพร้อมให้บริการ โดยสามารถติดต่อสอบถามเพิ่มเติมได้ที่ช่องทางติดต่อด้านล่างนี้

ช่องทางติดต่อ

• Line : @samitivejchinatown
• Tel: 02-118-7893 (ตลอด 24 ชั่วโมง)

References

Exeltis. (n.d.). Thyroid hormones: Functions, normal levels and regulation. Exeltis. https://exeltis.com/sumtrial/category/blog/thyroid-hormones-functions-normal-levels-and-regulation/

Cleveland Clinic. (n.d.). Thyroid hormone: What it is & function. Cleveland Clinic. https://my.clevelandclinic.org/health/articles/22391-thyroid-hormone

Johns Hopkins Medicine. (2025, January 13). Hypothyroidism (underactive thyroid): Symptoms, causes, tests, treatments. https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/hypothyroidism

WebMD. (2025). Hypothyroidism (underactive thyroid): Symptoms, causes, treatments. https://www.webmd.com/women/hypothyroidism-underactive-thyroid-symptoms-causes-treatments