สีอุจจาระบอกสุขภาพ สัญญาณเตือนปัญหาลำไส้

บทความโดย: seoteam seoteam วันที่อัพเดท: 3 ตุลาคม 2567

สีอุจจาระ เป็นหนึ่งในสัญญาณเตือนเมื่อร่างกายเกิดความผิดปกติ การหมั่นสังเกตตัวเองเป็นประจำจะช่วยให้คุณรู้ทันโรคทางลำไส้ได้ โดยสีของอุจจาระนั้นสัมพันธ์กับพฤติกรรมการทานอาหาร รูปแบบของอาหารที่รับประทาน และการทำงานของระบบย่อยอาหาร เพราะฉะนั้นสี และรูปลักษณ์ของอุจจาระที่แปรเปลี่ยนไป อาจเป็นสัญญาณเตือนของปัญหาลำไส้ที่คุณคาดไม่ถึง

สารบัญบทความ

• สีอุจจาระบอกโรคได้ไหมจริง
• อุจจาระสีเหลือง/น้ำตาล
• อุจจาระสีเขียว
• อุจจาระสีแดง
• อุจจาระสีขาว/เทา
• ลักษณะของอุจจาระบอกสุขภาพ
• สีอุจจาระผิดปกติ เสี่ยงโรคอะไรบ้าง
• วิธีการดูแลตัวเองเพื่อให้ขับถ่ายปกติ สุขภาพลำไส้ดีขึ้น
• สีอุจจาระ สัญญาณเตือนช่วยบอกสุขภาพ

สีอุจจาระบอกโรคได้ไหมจริง

สีอุจจาระ สามารถบอกปัญหาลำไส้ได้จริง เราสามารถดูความผิดปกติ ผ่านสีของอุจจาระที่แตกต่างกันไป รวมถึงการขับถ่ายที่ยากกว่าเดิมได้ โดยสีของอุจจาระอาจบ่งบอกได้ถึงอาการท้องผูก ท้องเสีย ริดสีดวง แต่ในบางกรณีก็อาจนำไปสู่โรคร้ายแรง เช่น มะเร็งลำไส้ มะเร็งทวารหนักได้ด้วยเช่นกัน

โดยทั่วไป สีอุจจาระเกิดจากการทำงานของน้ำดี ของเหลวสีเหลืองเขียวที่ผลิตขึ้นจากตับมีหน้าที่ช่วยย่อยสลายไขมันในลำไส้เล็ก เมื่อน้ำดีผสมกับอาหารที่เรารับประทานเข้าไปและผ่านกระบวนการย่อยในลำไส้ ก็จะทำให้เกิดสีต่างๆ ของอุจจาระ

อุจจาระสีเหลือง/น้ำตาล

อุจจาระสีเหลือง หรือสีน้ำตาล คือสีอุจจาระปกติในคนทั่วไปที่มีสุขภาพดี โดยสีดังกล่าวเป็นสีของน้ำดีที่ผลิตจากตับ ช่วยย่อยสลายไขมันในลำไส้เล็ก ทำให้สีอุจจาระทั่วไปมีสีเหลืองและสีน้ำตาล 

ทั้งนี้ หากมีอุจจาระสีเมือกเหลืองซีด ๆ และมีกลิ่นเหม็นมาก อาจเกิดจากพฤติกรรมการทานอาหารไขมันสูงในปริมาณมาก แม้จะไม่เป็นอันตรายต่อร่างกายในทันที แต่แนะนำว่าควรลดปริมาณการรับประทานอาหารที่มีไขมันสูงลง เพราะอาจส่งผลต่อระบบย่อยอาหาร แต่สุขภาพด้านอื่น ๆ ได้ในอนาคต

อุจจาระสีเขียว

อุจจาระสีเขียว บ่งบอกถึงสภาวะปกติของลำไส้ โดยสีเขียวเกิดจากระบบย่อยอาหารทำงานปกติ ผ่านการช่วยย่อยของน้ำดีที่มีสีเขียว เหลือง ทำให้สีโดยทั่วไปแล้วอุจจาระจะมีสีเขียว 

ทั้งนี้ หากอุจจาระสีเขียวมาพร้อมกับความผิดปกติบางอย่างของร่างกาย เช่น ท้องเสีย หรือมีอาการอาเจียนร่วมด้วย ทั้งหมดนี้ อาจเป็นสัญญาณของโรคลำไส้แปรปรวน หรือลำไส้อักเสบ

อุจจาระสีแดง

อุจจาระสีแดงและมีเลือดปน เป็นสัญญาณเตือนว่าคุณกำลังมีเลือดออกในลำไส้หรือทวารหนัก เสี่ยงต่อการเป็นริดสีดวงทวาร และอาจเป็นหนักได้ถึงมะเร็งลำไส้ใหญ่ เพราะฉะนั้นหากพบว่าอุจจาระมีสีแดง หรือถ่ายเป็นเลือดควรพบแพทย์ เพื่อวินิจฉัยอาการ

อุจจาระสีขาว/เทา

อุจจาระสีขาว หรือสีเทาอ่อน อาจเกิดจากการรับประทานยาบางประเภทที่มีสารอะลูมิเนียมไฮดรอกไซด์ หรือผ่านการฉายรังสีมา ส่งผลให้อุจจาระเป็นสีขาว หรือสีเทาอ่อนได้ และในบางกรณี อาจเกิดจากภาวะท่อน้ำดีอุดตัน ส่งผลให้ไม่มีน้ำดีเข้ามาช่วยย่อยไขมันในลำไส้เล็ก ทำให้สีของอุจจาระไม่ได้ผ่านการเจือปนกับสีของน้ำดี และขับถ่ายออกมาเป็นสีขาวในท้ายที่สุด

ลักษณะของอุจจาระบอกสุขภาพ

หลังจากที่เราทราบความเสี่ยงจากโรคต่าง ๆ ผ่านสีอุจจาระกันไปแล้ว มาดูลักษณะของอุจจาระรูปแบบต่าง ๆ กันบ้าง แต่ละแบบสามารถบอกสุขภาพได้ ดังนี้ 

อุจจาระชุ่มชื้น ทรงเรียว

อุจจาระชุ่มชื้น ทรงเรียวยาวคล้ายกล้วยหรือไส้กรอก เป็นลักษณะของอุจจาระทั่วไป และบ่งบอกว่าคุณมีระบบขับถ่ายที่ดี

อุจจาระแข็งเรียวยาว

อุจจาระมีทรงเรียวยาว แต่มีลักษณะแข็ง ขรุขระ ขับถ่ายยาก ไม่ได้บ่งชี้ถึงอาการรุนแรง แต่อาจบอกได้ว่าคุณดื่มน้ำน้อยมากเกินไป

อุจจาระออกเป็นก้อนแข็ง

หากอุจจาระสีดำเป็นก้อนแข็ง ลักษณะก้อนเล็ก ๆ คล้ายอุจจาระกระต่าย อาจเกิดจากปัญหาท้องผูกเพราะรับประทานอาหารที่มีกากใยน้อยเกินไป หรือดื่มน้ำน้อย เนื่องจากอุจจาระแห้งและเครื่องที่ผ่านลำไส้ได้ยาก ควรปรับพฤติกรรมการทานอาหาร และดื่มน้ำ เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดปัญหาท้องผูกเรื้อรัง

อุจจาระเหลว

อุจจาระเหลวสามารถสังเกตได้ผ่าน 2 กรณี ดังนี้

• อุจจาระกึ่งเหลวกึ่งก้อน เป็นภาวะที่แบคทีเรียในลำไส้ขาดสมดุล หรือเป็นอาการเริ่มต้นของอาการท้องเสีย
• อุจจาระเหลวเป็นน้ำ เป็นอาการท้องเสียรุนแรง ควรรับน้ำและเกลือแร่ พร้อมปรึกษาแพทย์หากอาการไม่ดีขึ้นภายใน 1 วัน

อุจจาระมูก

อุจจาระเป็นมูกหรือถ่ายเป็นมูก โดยส่วนใหญ่มักพบในเด็กเล็ก ในกรณีที่พบว่าถ่ายเป็นมูกใสนั้นเป็นลักษณะของอุจจาระธรรมดา แต่หากพบว่ามีมูกสีเหลืองผสมติดมากับอุจจาระ อาจเป็นสัญญาณบ่งชี้ถึงอาการอักเสบภายในลำไส้

สีอุจจาระผิดปกติ เสี่ยงโรคอะไรบ้าง

• เลือดออกในกระเพาะอาหาร หรือลำไส้เล็ก คือ ภาวะที่ระบบทางเดินอาหารเกิดความผิดปกติ ทำให้มีเลือดออก เมื่ออุจจาระออกมามักพบว่ามีสีแดง หรือมีเลือดเจือปนอยู่ด้วย
• โรคลำไส้ขาดเลือด คือ ภาวะผิดปกติที่เกิดจากเลือดไหลเวียนไปเลี้ยงลำไส้ไม่พอ จนทำให้เกิดภาวะขาดเลือด เสี่ยงอันตรายถึงชีวิตได้ จุดสังเกตคืออุจจาระมีมูกเลือดปนเป็นจำนวนมาก 
• มะเร็งลำไส้ใหญ่ คือ โรครุนแรงที่ร่างกายมีเซลล์มะเร็งเกิดขึ้นในลำไส้ ส่งผลให้การขับถ่ายผิดปกติ เช่น ท้องผูกบ่อย อุจจาระไม่ออก ถ่ายไม่สุด หรืออุจจาระเป็นมูกเลือดแดงสด
• มะเร็งทวารหนัก คือภาวะที่ร่างกายเกิดเซลล์มะเร็งขึ้นบริเวณทวารหนัก ทำให้เกิดอาการปวด และคันรุนแรง รวมไปถึงอุจจาระมีเลือดปนเป็นปริมาณมาณ

วิธีการดูแลตัวเองเพื่อให้ขับถ่ายปกติ สุขภาพลำไส้ดีขึ้น

1. รับประทานอาหารที่มีกากใย เช่น ผัก ผลไม้ หรือข้าวไม่ขัดสี
2. ดื่มน้ำในปริมาณที่เหมาะสม เพื่อระบบย่อยอาหารทำงานได้ดียิ่งขึ้น
3. ขับถ่ายให้เป็นเวลา ไม่อั้นเพราะอาจเกิดอาการท้องผูก
4. ออกกำลังกายเพื่อกระตุ้นการทำงานของลำไส้
5. ทานโยเกิร์ต หรือนมเปรี้ยวเพื่อกระตุ้นการขับถ่าย
6. นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ เพื่อให้ฮอร์โมนภายในร่างกายสมดุล

ทั้งนี้ หากพบว่าสีอุจจาระ และระบบขับถ่ายทำงานผิดปกติเรื้อรัง รักษาด้วยการปรับพฤติกรรมไม่หาย แนะนำให้เข้าปรึกษาแพทย์ ไม่ควรซื้อยาระบายมาทาน

สีอุจจาระ สัญญาณเตือนช่วยบอกสุขภาพ

สรุปแล้ว สีอุจจาระเป็นสัญญาณเตือนเกี่ยวกับปัญหาสุขภาพ และระบบขับถ่ายได้จริง เพราะฉะนั้นการสังเกตของเสียที่ตัวเองขับถ่ายออกมาจึงสำคัญ เพื่อให้รู้ทันโรคลำไส้ที่อาจเกิดขึ้นได้โดยไม่รู้ตัว

สำหรับผู้ที่ต้องการปรึกษาแพทย์เฉพาะทางและตรวจสุขภาพ เพื่อหาสาเหตุที่สีอุจจาระ และระบบขับถ่ายมีความผิดปกติ รวมถึงแนวทางการรักษาที่เหมาะสม ทางโรงพยาบาลสมิติเวช ไชน่าทาวน์ เราพร้อมให้บริการตรวจสุขภาพครอบคลุมทุกโรค ทั้งยังมีบริการส่องกล้องลำไส้ใหญ่โดยทีมแพทย์เฉพาะทางภายใต้อุปกรณ์ที่ครบครัน ทันสมัย สามารถติดต่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมผ่านช่องทางดังต่อไปนี้ 

• Line : @samitivejchinatown
• Tel: 02-118-7893 (ตลอด 24 ชั่วโมง)

References

Webmd. (March 08, 2024). What Does My Stool Color Mean?. https://www.webmd.com/digestive-disorders/what-do-different-poop-colors-mean

นพ. ปฏิพัทธ์ ดุรงค์พงศ์เกษม. (2562). อุจจาระบอก(โรค)อะไรได้บ้าง. https://www.samitivejhospitals.com/th/article/detail/อุจจาระบอกโรค