เชื้อ HPV คือ เชื้อที่พบได้บ่อยในโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ โดยสามารถติดต่อได้หลายช่องทางไม่ว่าจะเป็นทางปาก, ช่องคลอด, ทวารหนัก หรือการสัมผัสกับเชื้อโดยตรง นอกจากนี้เชื้อ HPV ยังเป็นสาเหตุหลักของมะเร็งหลายประเภท เช่น มะเร็งทวารหนัก มะเร็งช่องคลอด รวมถึงมะเร็งปากมดลูกที่เป็นโรคหลัก ๆ ที่เกิดขึ้นจากเชื้อ HPV ซึ่งในปี 2023 ประเทศไทยมีผู้หญิงที่เสียชีวิตจากมะเร็งปากมดลูกถึงปีละ 4,700 ราย หรือเฉลี่ยวันละ 13 คน จึงถือว่าเป็นภัยเงียบที่อันตรายสำหรับทั้งเพศชายและหญิงเลยก็ว่าได้
บทความนี้จึงรวบรวมข้อมูลของเชื้อ HPV รวมถึงปัจจัยเสี่ยง และวิธีการป้องกันมาให้ทุกคนทำความเข้าใจเพื่อป้องกันและลดโอกาสเสี่ยงจากการติดเชื้อ HPV
สารบัญบทความ
HPV (Human Papillomavirus) คือ กลุ่มไวรัสที่พบได้บ่อยตามเยื่อบุผิวอวัยวะเพศ ในปัจจุบันค้นพบไวรัส HPV แล้วกว่า 100 สายพันธุ์ ส่วนมากไม่ก่อให้เกิดปัญหาทางสุขภาพ แต่มีเพียงไม่กี่สายพันธุ์เท่านั้นที่เป็นต้นเหตุของโรคต่าง ๆ โดยเฉพาะสายพันธุ์ 16 และ 18 ที่เป็นสายพันธุ์เสี่ยงในการก่อมะเร็ง
การติดเชื้อ HPV มักเกิดจากการสัมผัสกับเชื้อโดยตรง หรือการมีเพศสัมพันธ์ ผู้ป่วยสามารถติดเชื้อ HPV บริเวณอวัยวะเพศ, ทวารหนัก, ช่องปาก และลำคอทั้งเพศชายและหญิง ผู้ที่ติดเชื้อ HPV มักจะไม่แสดงอาการผิดปกติออกมา และอาจจะใช้เวลา 10-20 ปี หรือนานกว่านั้นในการพัฒนาจนกลายเป็นเซลล์มะเร็ง
เพราะระยะเวลาการดำเนินโรคกินเวลาไปกว่าค่อนชีวิต ที่สำคัญผู้ป่วยมักไม่รู้ตัวหลังติดเชื้อ HPV จึงทำให้มีผู้ป่วยติดเชื้อ HPV ไม่ได้รับการรักษาแต่เนิ่น ๆ จนกลายเป็นมะเร็งในที่สุด และที่น่ากลัวกว่านั้น ผู้ติดเชื้อมักไม่รู้ว่าตนเองติดเชื้อ จึงทำให้แพร่เชื้อไปยังคนอื่นได้โดยไม่รู้ตัว ดังนั้น เชื้อ HPV จึงเป็นภัยเงียบที่เป็นสาเหตุหลักของโรคร้ายที่คร่าชีวิตคนไทยเป็นอันดับต้น ๆ ของประเทศ
เชื้อ HPV คือเชื้อที่ติดต่อผ่านเพศสัมพันธ์เป็นหลัก แต่ไม่ได้หมายความว่าการมีคู่นอนเพียงคนเดียวจะทำให้ไม่ติดเชื้อ HPV เพราะหากคู่นอนของเราได้รับเชื้อ HPV เราก็สามารถติดเชื้อ HPV ได้เช่นกัน ซึ่งปัจจัยเสี่ยงอื่น ๆ ที่ทำให้ติดเชื้อมีดังนี้
เชื้อ HPV สามารถแบ่งได้เป็น 2 ประเภท คือ สายพันธุ์ที่มีความเสี่ยงต่ำและสายพันธุ์ที่มีความเสี่ยงสูง แต่กลุ่มเสี่ยงสูงที่สามารถก่อให้เกิดโรคในปัจจุบันมีอยู่เพียงแค่ประมาณ 20 สายพันธุ์เท่านั้น โดยเฉพาะเชื้อ HPV สายพันธุ์ 16 และ 18 ซึ่งเป็นสายพันธุ์ที่พบการติดเชื้อมากที่สุด ซึ่งแต่ละสายพันธุ์สามารถก่อให้เกิดโรคต่าง ๆ ดังนี้
HPV สายพันธุ์ 16 หรือ HPV Type 16 คือ เชื้อ HPV ชนิดที่มีความเสี่ยงสูงที่พบบ่อยได้ที่สุด ผู้ที่ติดเชื้อมักไม่แสดงอาการที่เห็นได้ชัดเจน และส่งผลให้เซลล์ที่ปากมดลูกเปลี่ยนแปลง จนเป็นสาเหตุของมะเร็งปากมดลูกถึง 50% ทั่วโลก นอกจากนี้ HPV สายพันธุ์ 16 ยังเป็นสาเหตุของมะเร็งทวารหนัก และมะเร็งลำคออีกด้วย
HPV สายพันธุ์ 18 หรือ HPV Type 18 คือ ชนิดของ HPV ที่มีความเสี่ยงสูงเช่นเดียวกับ HPV สายพันธุ์ 16 โดยทั่วไปมักจะไม่แสดงอาการเช่นเดียวกัน และมักเป็นสาเหตุของมะเร็งปากมดลูก และมะเร็งต่อมลูกหมาก
HVP คือเชื้อไวรัสที่เป็นหนึ่งในสาเหตุของโรคอันตรายมากมาย ซึ่งระยะในการดำเนินโรคมักใช้เวลานานมากกว่า 10-20 ปี โดยช่วงระยะดังกล่าว ผู้ป่วยจะไม่แสดงอาการที่บ่งชี้ชัดเจน แต่อาจพบอาการทั่วไปที่สังเกตได้ยาก ยกตัวอย่างเช่น
เชื้อ HPV คือกลุ่มเชื้อไวรัสที่อาจไม่แสดงอาการออกมาแต่แรกเริ่ม จึงทำให้ผู้ป่วยส่วนใหญ่รู้ตัวช้า แต่ปัจจุบันมีวิธีการป้องกันโรค HPVทั้งในผู้ชายและผู้หญิง ที่สามารถป้องกันและลดความเสี่ยงในการรับเชื้อ HPV ได้ก่อนที่อาการของโรคจะร้ายแรงหรือเซลล์มะเร็งลุกลามไปทั่ว โดยมีวิธีป้องกันดังนี้
วิธีนี้จะใช้เวลาไม่นานในการตรวจ มีความสะดวก รวดเร็ว หากผลการตรวจเป็นHPV Positive คือ พบเชื้อ HPV หากพบในระยะที่ยังไม่ลุกลามการรักษาก็จะยิ่งมีประสิทธิภาพมากขึ้น
หากได้รับการ HPV Screening หรือการตรวจคัดกรองเชื้อไวรัส HPV แล้วพบว่ามีการติดเชื้อ ในปัจจุบันแพทย์จะทำเพียงการคอยเฝ้าระวังเท่านั้น แต่ถ้าหากผู้ป่วยได้รับเชื้อที่เป็นสายพันธุ์ความเสี่ยงสูงอย่างสายพันธุ์ 16 และ สายพันธุ์ 18 ก็อาจจะส่งผลให้เกิดโรคหูด หรือโรคมะเร็งได้ ซึ่งแพทย์ก็จะมีวิธีการรักษาที่แตกต่างกันไปตามอาการดังนี้
เชื้อ HPV เป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ที่ร้ายแรงไม่แพ้โรคหนองใน โรคซิฟิลิส หรือโรคเอดส์อีกทั้งยังไม่มีวิธีการรักษาให้หายขาด รวมทั้งยังไม่แสดงอาการอีกด้วย การป้องกันการติดเชื้อ HPV ที่ดีที่สุดคือการตรวจคัดกรองเชื้อ HPV และการฉีดวัคซีนป้องกัน HPV ที่ครอบคลุมสายพันธุ์ที่มีความเสี่ยงสูง
หากคุณกำลังมองหาโรงพยาบาลที่มีความพร้อมในการตรวจคัดกรองเชื้อ HPV ที่โรงพยาบาลสมิติเวช ไชน่าทาวน์มีทีมแพทย์ดูแลการตรวจอย่างใกล้ชิด และมีวัคซีนป้องกันเชื้อ HPV ที่ครอบคลุมถึง 9 สายพันธุ์ ผู้ที่สนใจสามารถสอบถามข้อมูลหรือนัดหมายรับบริการได้ที่
References
Chen, AA. Gheit, T. Franceschi, S. Clifford, GM. Tommasino, M. & IARC HPV Variant Study
Group. (2015). Human Papillomavirus 18 Genetic Variation and Cervical Cancer Risk Worldwide. Journal of Virology, 89(20): 10680-10687. https://journals.asm.org/doi/10.1128/jvi.01747-15
Strains of Human Papillomavirus (HPV). (n.d.). https://www.hpv.org.nz/about-hpv/hpv-strains
