บทความสุขภาพ

ป้องกันตับแข็งและไขมันเกาะตับด้วยไฟโบรสแกน (Fibro Scan)

บทความโดย: วันที่อัพเดท: 26 มีนาคม 2567

ตับ เป็นอวัยวะที่มีหน้าที่สําคัญหลายอย่าง อาทิ ย่อยอาหารประเภทไขมัน ขจัดสารพิษ ทําลายเชื้อโรค ถ้าเราไม่ใช้งานตับมากเกินไป ตับก็จะสามารถทําหน้าที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ แต่ถ้าเมื่อใดที่เราไม่แน่ใจว่าตับของเรายังทํางานปกติดีหรือไม่ ปัจจุบันมีเทคโนโลยีเครื่องตรวจตับ ที่เรียกว่า “ไฟโบรสแกน” ที่มีความแม่นยำสูง และสามารถทราบภาวะเริ่มต้นของโรคตับได้แต่เนิ่นๆ ทําให้มีโอกาสรักษาหายขาดก่อนลุกลามเป็นโรคตับแข็ง

ไฟโบรสแกน คืออะไร และตรวจเพื่ออะไร

เป็นเทคโนโลยีใหม่ล่าสุดในการตรวจหาภาวะพังผืดในเนื้อตับ และตรวจวัดปริมาณไขมันสะสมในตับ โดยไม่เกิดความเจ็บปวดใดๆ กับร่างกาย และลดอัตราความเสี่ยงจากภาวะแทรกซ้อน เมื่อเทียบกับการเจาะตับ (liver biopsy)

การตรวจไฟโบรสแกนนั้นสามารถนำผลตรวจมาเป็นตัวช่วยในการติดตามผลการดําเนินโรค และประเมินระดับความรุนแรงของภาวะตับแข็ง เพื่อดูผลการตอบสนองการรักษาและวางแผนการรักษาต่อไป โดยอาจใช้แทน การเจาะเนื้อตับในผู้ป่วยที่มีข้อห้ามหรือปฏิเสธการเจาะตับ

หลักการทํางานของเครื่องไฟโบรสแกน

ทํางานด้วยเทคโนโลยี VCTEK (Vibration Controlled Transient Elastography) โดยเครื่องทําหน้าที่สร้างและส่งผ่านคลื่น Shear Wave ความถี่ 50 เฮิรตซ์ ที่ทําให้รู้สึกสั่นสะเทือนบริเวณผิวหนัง ส่งผ่านเข้าไปยังเนื้อตับ จากนั้นเครื่องจะวัดความเร็วของ Shear Wave ที่เคลื่อนกระจายผ่านเนื้อตับ ด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง แล้วคํานวณ เป็นผล ค่าความแข็งเนื้อตับ หน่วยแสดงผลเป็นกิโลพาสคาล (kPa) ยิ่งตับแข็งมาก Shear Wave ก็จะเคลื่อนที่เร็วมาก ค่าความแข็งของเนื้อตับก็ยิ่งสูง

ส่วนการวัดปริมาณไขมันสะสมในตับสามารถวัดได้ด้วยการทํางานของ CAP (Controlled Attenuation Parameter) โดยวัดการลดทอนของคลื่นเสียงความถี่สูงที่เข้าและออกจากตับ หากตับมีปริมาณไขมันสะสมมาก ผลที่วัดได้ ค่า CAP จะสูง หน่วยแสดงผลเป็นเดซิเบล/เมตร (dB/m)

ตรวจไฟโบรสแกนเจ็บปวดหรือไม่

ไม่เกิดความเจ็บปวด และไม่เป็นอันตรายใดๆ กับร่างกาย
ง่าย รวดเร็ว ใช้เวลาไม่เกิน 5-10 นาที พร้อมทราบผลทันที
จะรู้สึกสั่นสะเทือนบริเวณผิวหนังที่ปลายหัวตรวจเล็กน้อย
ในกรณีที่ต้องติดตามผลอย่างใกล้ชิด สามารถตรวจซ้ำหลายครั้งได้อย่างปลอดภัย

วิธีการตรวจไฟโบรสแกน

แพทย์เฉพาะทางผู้เชี่ยวชาญด้านโรคตับหรือบุคลากรที่ ได้รับการอบรมจะเป็นผู้ตรวจไฟโบรสแกนได้ดีที่สุด
ให้งดอาหารอย่างน้อย 2 หรือ 3 ชั่วโมงก่อนทําการตรวจวัดด้วยไฟโบรสแกน
ให้นอนหงายโดยยกแขนทั้งสองข้างไว้เหนือศรีษะ ทาเจลที่หัวตรวจ หรือผิวหนังคนไข้เพียงเล็กน้อย
ทําการตรวจวัดที่บริเวณตําแหน่งตรงกลางเนื้อตับ ทั้งหมด 10 ครั้งในจุดเดียวกัน
แสดงผลได้เป็น ค่าความแข็งของตับ ตั้งแต่ 1.5-75 กิโลพาสคาล และค่าปริมาณไขมันสะสมในตับตั้งแต่ 100 - 400 เดซิเบล/เมตร ซึ่งแพทย์จะแปลผลที่ได้เพื่อใช้เป็นข้อมูลส่วนหนึ่งในการรักษาผู้ป่วยโรคตับ

*หัวตรวจไฟโบรสแกนมีให้เลือกตามความเหมาะสมของคนไข้ โดยมีให้เลือกถึง 3 ขนาด S M และ XL

บทความและสุขภาพอื่นที่น่าสนใจ

ไทรอยด์เป็นพิษ คืออะไร? ทำความรู้จักโรคและวิธีสังเกตอาการด้วยตัวเอง!

ไทรอยด์เป็นพิษ (Hyperthyroidism, Overactive Thyroid) คือ ภาวะที่ต่อมไทรอยด์ผลิตฮอร์โมนมากเกินความจำเป็น ส่งผลให้ต่อมไทรอยด์โต ระบบเผาผลาญมีปัญหา ฯลฯ

26 ตุลาคม 2567

ผ่าตัดไทรอยด์ (Thyroid Surgery) แนะนำข้อควรรู้ก่อน-หลังเข้ารับการรักษา

ผ่าตัดไทรอยด์คือหนึ่งในวิธีการรักษาของผู้ป่วยมะเร็งไทรอยด์ ผู้มีภาวะไทรอยด์เป็นพิษ ปัจจุบันการผ่าตัดมีหลายวิธีที่ฟื้นตัวเร็ว ไม่มีรอยแผลเป็น และลดโอกาสเกิดผลข้างเคียง

4 กรกฎาคม 2567

มะเร็งลำไส้ใหญ่ รู้ให้ทัน ป้องกันอาการลุกลาม รักษาหายได้

มะเร็งลำไส้ใหญ่ หนึ่งในโรคร้ายที่อาการของโรคไม่ชัดเจนในช่วงแรก แต่ถ้าเห็นอาการผิดปกติด้านการขับถ่ายไว ก็จะช่วยป้องกันไม่ให้อาการของโรครุนแรงและรักษาหายได้

16 สิงหาคม 2567

เทคฮอร์โมนคืออะไร? อ่านข้อมูลน่ารู้และความเปลี่ยนแปลงเมื่อเทคฮอร์โมน

เทคฮอร์โมนชาย-หญิงเริ่มจากอะไร เตรียมตัวอย่างไร? ค้นพบคำตอบและทุกข้อมูลน่ารู้เกี่ยวกับวิธีการและความเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้นเมื่อเทคฮอร์โมนได้ที่บทความนี้!

17 พฤษภาคม 2567

มะเร็งทวารหนัก รู้ทันภัยเงียบจากภายใน รักษาหายได้หากตรวจพบเร็ว

มะเร็งทวารหนักและลำไส้ใหญ่ ภัยเงียบจากภายใน เจาะลึกสาเหตุ อาการ และวิธีการรักษา ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเพื่อลดความเสี่ยงของโรคนี้ได้หรือไม่ เช็กได้เลยที่บทความนี้

15 พฤษภาคม 2567